Taliban’ın Afganistan’da güçlenmesi ve Amerika askerlerinin çekilme kararı almasının ardından Türkiye-İran sınırı üzerinden Afganlı göçmenlerin geçişleri devam ediyor. Özellikle sosyal medya üzerinden yayınlanan göçmenlerin toplu ülkeye girişi ile birlikte gözler İran-Türkiye sınırına yöneldi. Hem kentte yaşanan Afgan göçünün etkilerini hem de göç yolculuğunu yerinde gözlemledik.
Artı Gerçek olarak, Afgan göçünün izini sürmek için 5 gün Van ve Bitlis’in Tatvan ilçesindeydik. İlk adresimiz Van oldu. Kente ulaştığımızda ön bilgi almak için Van’da bulunan gazeteciler ile bir araya geldik. Gazeteciler geçtiğimiz hafta sınır bölgesinden Afgan göçmenlerin toplu bir şekilde Türkiye’ye geçiş videoların yayınlanmasının ardından kentte güvenlik önlemlerinin arttırıldığını ve Afgan mültecilerin gündüz belli noktalarda saklandığını bilgisini verdi.
Biz de ilk akşam gün batımıyla birlikte Van Merkeze bağlı Erek Dağı istikametinde bir tur atmaya karar verdik. Gün batımıyla kızıla dönen tepe noktalarını gözlemlerken peş peşe dizilmiş karartılar gördük. Önce bu karartıların kayalık olduğunu düşündük ancak yaklaştıkça karartıların oynadığını ve bu karartının göçmenlere ait olduğunu anladık. Araçla göçmenlere doğru yaklaştık; ancak araba tepe noktasına yaklaşamadığı için bir noktada bırakarak yürüyerek devam ettik.
Tepe noktaya vardığımızda yüz üzerinde Afgan göçmen ile karşılaştık. Bizi gördüklerinde büyük telaş yaşandı. Önce korktukları için dağa doğru geri gitmeye başladılar. Ancak aralarında kısmen Türkçe bilen bir göçmen ile onlara zarar vermek istemediğimizi, sadece konuşmak istediğimizi söyledik. Henüz daha konuşamadan bir göçmen yaralı olan arkadaşını tutup yanımıza getirerek, “Afganistan’dan İran’a geçerken kaçakçılar bizi arabaya bindirdi. Düştü.. Ayağı ağrıyor…” sözlerini aktardı. Daha sonra bir başkası yaralarını bize gösterdi. Diğer yaralı göçmen de İran-Türkiye sınırından geçerken İran askerleri tarafından ateş sonucu yaralandığını anlattı. “Peki, buraya kadar yaralılar nasıl geldi?” diye sorduğumda ise günlerce süren yolculukta dönüşümlü olarak yaralıları sırtlarında taşıdıklarını anlattılar. Toplam 40 günü bulan Afganistan-Türkiye yolculuğunda birçok göçmenin yaralı halde Türkiye’ye giriş yaptığını gözlemledik.
Afganistanlı göçmenlerin Türkiye’ye geliş sebebinin başında ise savaş, ekonomik kriz ve canlı güvenliği yer alıyor. Savaşa zorlandıklarını ve kimseyi öldürmek istemedikleri için ülkelerini terk etmek zorunda kaldıklarını anlatan Muhtalip Yusuf göç yollarında günler süren yolculuğunu anlattı. 15 gün süren yürüyüşün ardından Türkiye’ye ulaştığını anlatan Yusuf, daha iyi bir hayat için geldiğini anlatıyor:
“Biz toprağımızı hiçbir zaman satmıyoruz. Dünyayı bir avuç toprağımıza değişmeyiz. Ama orada iş yok. Biz burada sürekli kalmayacağız. Yine geri gideceğiz ülkemize. 15 gün boyunca yürüyerek buraya geldim. Burada bir aydır bekliyoruz. İstanbul’a gitmek istiyoruz ama çok zor. Ama her yer kapalı. Çok zorluk çektik, arkadaşlarımız yolda kaldı. Hırsızlar eşyalarımızı çaldı. Polis yakaladı. İki kardeşimiz de İran’da öldü. Çok zorluk çekiyoruz.”
Yusuf, günlerdir aç olduğunu ve polislerden korktuğunu belirterek, “Polis gelirse yine buradan tepelere kaçacağız. Buraya gelirken İran sınırında İranlı askerler iki arkadaşımızı öldürdü. Çok zorluk yaşadık ama artık önümüzü açsınlar istiyoruz. Ya Avrupa’ya ya da başka bir şehre gideceğiz. Buradan çıkmak istemiyoruz. Buradan yürüyerek Tatvan’a gideceğiz. Oradan Diyarbakır’a gideceğiz. Daha sonra otobüsler ile devam edeceğiz” diyor. Yusuf son olarak Afganistan’dan göç edeceklere seslenerek, “Afganistan’da kalanlar ne Türkiye’ye iyi ne de Avrupa iyi deyip gelmeyin. Kaçak yollarla gelmeyin çok sorun var ve tehlikeli” diyor.
Özellikle erkeklerden oluşan göçmen grup hava karardıktan sonra yer değiştireceklerini anlatıyor. Parası olanlar kaçakçılar tarafından alınarak belli bir noktaya götürülecek, parası olmayanlar da kendi imkanları ile yürüyerek gitmek istedikleri yere ulaşmaya çalışacak. İstikamet genelde Van üzerinden Tatvan’a doğru devam ediyor. Yakın yerde bulunan bir çoban bu tepenin bir Afgan geçiş noktası olduğunu anlatıyor. Burada bulunan ekip ya gece ya da sabaha doğru yola çıkıyor. Aynı noktada aynı kişiyi görmek ise neredeyse imkânsız. Bulunduğumuz yerde ismini vermek istemeyen bir çoban, izlenimlerini bizlerle paylaşıyor:
“Buraya çok sayıda Afgan göçmen geliyor. Günlerce yürüyerek geliyorlar ve genelde çok bitkin ve aç oluyorlar. Yardım etmek istiyorum ama sayıları çok olduğun için gelirim onları doyurmaya yetmiyor. Ama çok üzülüyorum. Çoğu yaralı ve çok kötü görünüyorlar. Afganlar asla dilenmiyor ve bir kere olsun yanımıza gelip bir şey istemiyorlar. Keşke elimizden bir şey gelse ama maalesef bizim de durumumuz ortada. Son günlerde buralarda güvenlik önlemleri arttırıldı. O yüzden buralarda birçok yerde saklanıyorlar. Korkarak yaşıyorlar. O yüzden eskisi gibi gündüzleri Afgan göçmenleri göremiyoruz.”
Göçmenlerin yanından ayrıldıktan sonra bir iki kişiyle daha görüşmeler yapıyoruz. Gündüz sınırda göçmen geçişleri görüntülemenin çok zor olduğunu söylüyorlar. Yine de ertesi gün sınıra gitmeye karar veriyoruz.
RSS