Kentte faaliyet gösteren tüm tekstil atölyeleri denetlenmeli

İşverenlerin, işçiler veya kendi hesabına çalışanların vergi, sigorta primi ve diğer mali giderleri karşılamamak ve mali yükümlülüklerden kaçınmak istemesinin yanı sıra bürokratik işlemlerden kurtulmak için kayıt dışı ekonomik faaliyete yöneldiğini hatırlatan Genel Başkan Akyürek, “Rekabet etmek için maliyetleri azaltma isteği, esnek çalışma biçimleri, enflasyon gibi ekonomi değişmeler, gelir dağılımın adaletsiz olması, işsizlik ve küçük ve orta ölçekli işletmelerin genel ekonomi içerisindeki payının yüksek olması, yasaların basit ve açık olmaması, çalışanların bu konudaki hak ve yükümlülüklerini bilmemesi ve cezaların caydırıcı olmaması, işgücünün eğitim düzeyinin düşüklüğü, işsizlik korkusu ve sosyal güvenlik konusundaki bilinç yetersizliği gibi nedenler kayıt dışı istihdama neden oluyor” diye açıklamada bulundu.

Denetimler yetersiz, kanunlar yeteri kadar uygulanmıyor

Akyürek, ülkemizin en büyük probleminin başında işsizlik, sendikalaşma sorunu ile beraber kayıt dışı istihdam geldiğini altını çizdi. “İşsizlik, sendikalaşma sorunu ve kayıt dışı istihdam Türkiye’nin kanayan yarası ve denetimlerin yetersiz olması, yasaların ve kanunların uygulanmaması bu sorunları kangrenleştirdi ve çözülmesi zor bir mecraya sürükledi. Ülkemizde memurlar hariç 16 milyon civarında işçi varken, bu işçilerin halen yüzde 88’i sendikasız yüzde 92’si toplu sözleşmesiz olarak çalışmaktadır. Bir de madalyonun görünmeyen diğer tarafına yani kayıt dışı istihdama bakmak lazım. Çünkü kayıt dışı çalışanların oranı ve sayısı kayıtlı çalışanların oranından ve sayısından daha fazladır” dedi.  

180 bin işçinin 72 bini kayıt dışı çalışıyor

Genel Başkan Akyürek, Gaziantep’in Türkiye’de sendikalaşmanın en düşük olduğu iller sıralamasında ilk 10 şehir arasında yerini aldığını kayıt dışı istihdam konusunda da pek iyi bir durumda olmadığına dikkat çekerken, Gaziantep OSB başta olmak üzere kırsal kesimlerde dahil toplam 180 bin kişi tekstil sektöründe çalıştığını kaydetti. “Fakat tekstil sektöründe çalışan 180 bin işçinin 72 bininin kayıt dışı çalıştığı tahmin edilmektedir. Gerçekten bu çok korkunç ve büyük bir rakam. Yani tekstil sektöründe çalışanların yarısına yakını kayıt dışı çalışmaktadır. Kayıt dışı çalışanların en yoğunda olduğu yerler ise genellikle kırsal kesimlerde faaliyet gösteren tekstil atölyeleridir” değerlendirmesi yaptı.  

Kayıt dışı istihdam da hem işvenin hem işçinin hem de devletin zararı var

ÖZTÜM Tekstil İş Sendikası Genel Başkanı Mustafa Akyürek, konuşmasına şöyle devam etti: “Kayıt dışı çalışmanın işçiler açısından; yeterli sağlık yardımı alamamalarından dolayı hastalık vakalarının artması, iş kazası veya meslek hastalığı, analık durumlarında hak ve yardımlardan faydalanamamaları, kısa vadede yeterli sağlık yardımı alamamalarından dolayı hastalık vakalarının artış göstermesi ve uzun vadede de, daha doğrusu, çalışamaz duruma gelindiğinde emekli aylığı alınamadığından fakirliğin ortaya çıkması, uzun vadede emekli olamaması ve ölüm halinde eş ve çocuklara aylık bağlanamaması ve gelir dağılımında adaletsizlik ve sendikal haklarsan yoksun kalma gibi olumsuz sonuçları bulunuyorken, devletimiz açısından; prim kaybına neden olması, sosyal güvenlik açıklarını artırması, sosyal güvenlik açıklarını kapatmak için bütçeden transfer yapılması ve bütçe açıklarını artırması, gelecek nesillerin sosyal güvenlik sisteminden kaynaklanan yükleri taşımak zorunda kalmaları ve sistemden yeterli düzeyde faydalanamamaları, gelir dağılımında adaletsizlikler ve toplumun ahlaki dejenerasyonuna sebep olması gibi olumsuz sonuçları var ve kayıt dışı çalıştırılan işçilerin yüzde 10 olan üretim hatası yüzde 30’lara çıkıyor. Bu da işverenin zararına sendikalı çalışan hata payı yüzde 5’tir, bunu anlatamıyoruz.”

Kayıt dışı çalışmayı önlemek için seferberlik başlatmalı

Akyürek, “Kayıt dışı işçi çalıştırmanın bu kadar artmasının maliyetlerin işveren ağır gelmesinin yanı sıra yürürlükteki kanunların, yeterince uygulanmaması ve denetimleri yeteri kadar yapılmamasıdır. Kayıt dışı istihdamın yukarıda saydığımız birçok zararının yanı sıra ülke ekonomisine zararını da düşünmek gerekmektedir. Dolayısıyla ilgili bakanlığın ve kurumların bir an önce harekete geçmesi, kayıt dışı çalışmayı önlemek için seferberlik başlatmalı, yürürlükte ki kanunları, yasaları sonuna kadar uygulamaları, kırsal kesimler başta olmak üzere kentte faaliyet gösteren tüm tekstil atölyeleri denetlenmeli” diye konuştu. Hüseyin Karataş