‘Göçmenlerin/mültecilerin çalışma koşulları denetlenmiyor’

 Gaziantep Barosu Göç ve İltica Komisyonu üyesi Av. Hatice Aksoy ile kentteki göçmenlerin çalışma koşullarını ve yasaları konuştuk. Aksoy, göçmenlerin, mültecilerin çalışma koşullarını etkiyen temel unsurun yasalar olduğuna dikkat çekti.

Türkiye’de göçmenlerin yoğun olarak yaşadığı illerden birinin Gaziantep olduğunu belirten Aksoy, göçmenlerin-mültecilerin çalışma koşullarının iyi olmadığını kaydetti. Gaziantep’te önceki yıllara göre kanayan yaranı “kayıt dışı” olduğunu dile getiren Aksoy, “İşverenlerin mevzuat gereği yabancı bir kişiyi çalıştırabilmesi için bakanlıktan çalışma izni alması gerekmektedir ancak bu yapılmıyor. Çalışma izninin alınmamasıyla birlikte, çalıştırılan göçmenlere dair hiçbir kayıt tutulmadığından, ‘çalışanların yasal çalışma standartlarına sahip olup olmadığı, asgari yaş haddine uyulup uyulmadığı, asgari ücret hakkı, fazla mesai ücreti gibi konulara uyulup uyulmadığı, sosyal güvenlik primleri ve vergilerin ödenip ödenmediği gibi konular yetkililer tarafından denetlenemiyor. Bu durum da beraberinde keyfiliği getiriyor. Dolayısıyla Gaziantep’te de göçmen işçilerin büyük çoğunluğu kayıt dışı çalıştırılmakla birlikte düşük ücretle ve yetersiz iş güvenliğinin olduğu işlerde çalışmaktadır “dedi.

Göçmenlerin çalışma koşullarını etkileyen yasaların başında 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun’un geldiğini ve bu kanunun mültecilerin Türkiye’de çalışmaya başlamadan önce izin alması ve bir takım usuli işlemleri yapmasını içerdeğini hatırlatan Aksoy, göçmen- mülteci işçiler hukuki açıdan yasaların,  "çalışma izini alan" ve "kaçak çalışan" olmak üzere iki guruba ayırdığını belirtti.

‘Kayıt dışı çalışan göçmenlerin kötü koşullarda çalıştırılıyor

Göçmenlerin çalışma koşullarını etkileyen önemli bir diğer sözleşme ise ‘Tüm Göçmen İşçilerin ve Aile Fertlerinin Haklarının Korunmasına Dair Uluslararası Sözleşme "si olduğunu kaydeden Aksoy, bu sözleşmenin de tüm göçmen-mülteci işçileri ve ailelerinin haklarını korunması ve düzenlemesi olduğunu söyledi. Aksoy, “Özellikle kayıt dışı çalışan göçmenlerin kayıtlı çalışanlara göre daha kötü koşullarda çalıştırılmasının önüne geçmek için oluşturulmuştur. Bu kanunlardan genel itibariyle göçmenlerin haberi bulunmamaktadır” şeklinde konuştu.

‘İşverene keyfiyet tanınmamalı’

Savaştan, soykırımdan, işkenceden ve eziyetten kaçarak Türkiye’ye sığınan mültecilerin çalışmak zorunda kaldıklarını söyleyen Aksoy, mültecilerin bu mecburiyetini bilen işverenlerin en ağrı şartlarda, herhangi bir iş güvenliği alınmadığı, düşük ücretlerle kayıt dışı olarak çalıştırdıklarına dikkat çekti. Aksoy, “İşverenlere bu keyfiyet verilmemeli, göçmenlerin çalışma koşullarının belirlenmesi işverenlerine bırakılmamalıdır. Bu nedenle göçmenlerin çalışma şartları yumuşatılmalı ki kolaylıkla çalışma izinleri alınarak kayıtlı işçi olarak çalışması sağlanmalı. Böylelikle göçmen işçiler mevzuatımızın getirdiği tüm hak ve korumalardan yararlanmalı. Aksi takdirde göçmenler de çalışmak zorunda olduğundan izin almaksızın –kayıt dışı- olarak çalışma yoluna başvuruyorlar” ifadelerinde kullandı.

‘Kanunlardaki şartların yumuşatılması gerekiyor’

Gaziantep’te 150 bin ve 2 bin arasında kayıt dışı göçmen işçi çalıştırıldığını söyleyen Aksoy, rakamın ise çok fazla olduğunu vurguladı. Aksoy, "Kayıt dışı çalışan bu işçiler daha ağır şartlarda çalıştırılıyorlar, daha düşük ücret alıyorlar, mevzuattaki işçiler için öngörülen diğer hak ve alacaklardan yararlanamıyorlar ve iş yeri güvenliği önlemi alınmaksızın tehlikeli işlerde çalıştırılabiliyorlar” ifadelerin kullandı. Aksoy, kayıt dışı ve kötü şartlarda çalışmanın önüne geçilmesi için kanunlardaki şartların yumuşatılması gerektiği önerisinde bulundu.
Aksoy, son olarak da, “Herkes bir gün göçmen olabilir, dolayısıyla bu konudaki tüm ayrımcılıkların sona ermesini temenni ediyorum” dedi.  Esra Aydın