Fahrizade suikastı Biden'ın nükleer anlaşmaya dönmesine karşı bir tuzak

Programda ABD siyasetinin yeni seçilen Joe Biden döneminde nasıl ilerleyeceği ele alınırken, görevini bırakmakta ayak direyen Donald Trump’ın, Fahrizade suikastı ile hem Biden’a tuzak kurduğu hem de mevcut politikalarının kendisi olmasa da devam ettirmek için çalıştığı konuşuldu.

Programın konuğu Lübnanlı yazar, siyasi analist Dr. Hüda Rizk, Hamide Rencüzoğulları ve Bereket Kar’ın sorularını yanıtladı.

İran Devrim Ordusu Generali Kasım Süleymani ve Haşdi Şabi’nin Başkan Yardımcısı Ebu Mehdi el-Mühendis’in öldürülmesinin üzerinden bir yıl geçtiğini hatırlatan Bereket Kar, İranlı nükleer bilimci Muhsin Fahrizade’nin öldürülmesi gelişmelerinin ardından İran’ın nükleer anlaşmadan çekilip, çekilmeyeceği sorusunu sordu.

‘İran nükleer anlaşmadan çekilmeyecek’

Siyasi analist Rizk soruyu, “İran nükleer anlaşmadan çekilmeyecek” dedikten sonra, “Çünkü Avrupa ülkeleri İran’ın çekilmesini istemiyorlar. Zira bu İran’ın çekilmesi durumunda nükleer silahlarını geliştireceği anlamına geliyor. Hiçbir anlaşmaya bağlı kalmayacak ve kendi başına hareket etmiş olacak. Dolayısıyla tabi ki İran şu anda ne Avrupalılara ne ABD’ye güveniyor. Esasında anlaşmaya güveniyor” şeklinde cevapladı.

‘İran'da iki farklı yaklaşım ortaya çıkmış durumda’

Fahrizade’ye yönelik suikastle birlikte İran’da iki eğilimin ortaya çıktığını söyleyen Rizk, “Fahrizadeye yönelik öldürme olayı aslında İran'ı direkt hedefleyen, özellikle nükleer silahlarını hedefleyen bir eylemdir. İran'da iki farklı yaklaşım ortaya çıkmış durumda. Birincisi Ali Hamaney başkanlığındaki radikal yaklaşım. Bu yaklaşım aslında cevap verilmesi gerektiğini ifade ediyor.

Diğer yaklaşım ise bunun karşısında beklemek gerektiğini söylüyor. İran hükümetinin aslında aldığı bir kararı var. Bir cevap vermek istiyor ama şu anda değil. Yani kendisinin istediği zamanda cevap vermek istiyor. Hem İran halkından hem bölge halkından hemen saldırıya cevap verme beklentisi var. Ancak diğer taraftan gerek Dışişleri Bakanı gerekse Cumhurbaşkanlığının biraz zaman kazanmak ve ABD'nin tutumunu beklemek gibi yaklaşımı bulunuyor” dedi.

Suikastin Trump'ın başkanlıktan ayrılmadan önce hazırladığı bir tuzak olduğunu söyleyen Rizk, “İran yönetimi suikastin sadece İran'a karşı olmadığını Fransa ve Almanya ve genelde Avrupa’nın tutumuna karşı olduğunu düşünüyor. Bu Biden’ın yeniden nükleer anlaşmaya dönmesine karşı bir nevi tuzaktır. Bunun provokasyon olduğunu ifade ediyorlar.

İsrail'in bu suikastin arkasında olduğu kesin olarak ortaya çıkmıştır. Ama ABD'nin ve Trump'ın şemsiyesi altında gerçekleştirildi. Eğer bu olmasaydı asla İsrail buna cesaret edemezdi. Aslında bu bir nevi Biden’ın bölgedeki ABD siyasetine yönelik değişiklik yapmasına dönük bir provokasyon. Trump'ın siyasetinin hâkimiyetini devamına ve kendi dostlarına bu konuda güvence vermeye yönelik bir yaklaşımdır” değerlendirmesinde bulundu.

‘Biden, İran'a karşı bir savaştan yana olmayacaktır’

Biden’in Ortadoğu’da diplomasiyi ön plana alacak bir siyaset izleyeceğini söyleyen Rizk şunları ifade etti: 

“Bugün Trump, Amerika'da seçimleri kaybetti ve milyonlarca insan bu bütün bu politikaları yarıda kesti.  Yapılan saldırı Trump’ın bölgeye dönük siyasetini ve seçilmesini engelleyen Biden’ın kendi siyasetini engellemeye yönelik bir çaba olarak nitelendirilebilir.

Bana göre Biden, İran'a karşı bir savaştan yana olmayacaktır. Daha ince, diplomatik yollarla Amerikan siyasetini devam ettirecektir.

Trump, başkanlığı teslim edene kadar İran'la düşman olan herkesi İran'ın karşısına dikerek burada gerginliği artırmaya devam edecektir. Bu konuda provakatif bir takım eylemler gerçekleşmesi halinde bu savaşa kadar gidebilir.

Bir oldubittiye getirmeye yönelik bir Trump siyasetini ve bir oyun sergilediğini gözlemliyoruz.  Bununla Biden’ı karşı karşıya getirerek ve şimdiden başarısızlığını göstermeye dönük bir çaba içerisinde. Ancak, diğer bir taraftan tabii ki şu anda İsrail ile ittifak halinde olabilecek Arap yönetimlerin olduğunu biliyoruz. 

Şüphesiz Biden’ın bölge politikası son derece zor olacağı muhakkaktır. Ancak, İran'ın şu anda ortaya koyduğu koşullar var. Yaptırımların kaldırılması ve şartsız biçimde nükleer anlaşmalara dönülmesi halinde İran gerilimi düşürecektir."