Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA) "2020 Dünya Nüfusunun Durumu Raporu"nu açıkladı. UNFPA Raporu'na göre çocuk yaşta evlilikler başta olmak üzere kadın ve kız çocuklarının maruz kaldığı zararlı uygulamalara son vermek için acil ve hızlandırılmış bir eylem planı gerekiyor.
Dünya çapında her yıl milyonlarca kız çocuğu; ailelerinin, arkadaşlarının ve içinde yaşadıkları topluluğun bilgisi ve rızası dahilinde fiziksel ve duygusal açıdan zararlı birçok uygulamaya maruz bırakılıyor.
Kadınların ve kız çocuklarının maruz bırakıldığı en az 19 zararlı uygulama, Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu'nun yayınladığı rapora göre insan hakkı ihlali olarak değerlendiriliyor. Rapor ise en yaygın olarak karşımıza çıkan üç uygulamaya odaklanıyor: Kadın sünneti, gebelikte kız çocukları aleyhine cinsiyet seçimi ve çocuk yaşta evlilikler.
Her 5 çocuktan 1'i evli
Bu yıl, yaklaşık 4.1 milyon kız çocuğunun ise kadın sünneti uygulamasına maruz kalacağı tahmin ediliyor. 18 yaşının altındaki 33 bin kız çocuğu, kendinden yaşça büyük bir erkekle evlenmeye zorlanacak. Ayrıca, bazı ülkelerde erkek çocuk tercihi nedeniyle gebelik sırasında ve sonrasında yaşanan cinsiyet seçimi ve kız çocuklarının ölümüyle sonuçlanabilen ihmaller sonucu 140 milyon kız çocuğu bugün aramızda bulunmuyor.
UNFPA Raporu’na göre dünya genelinde, her 5 çocuktan 1'i evli. Günümüzde 650 milyon kız çocuğunun ve 118 milyon erkek çocuğunun 18 yaşından önce evlendiği tahmin ediliyor. Her yıl 12 milyon kız çocuğu 18 yaşına basmadan evlendiriliyor. Bugün, 18 yaşından önce evlenen her 10 çocuktan 9'u ise kız çocuğu.
Doğu Avrupa ve Orta Asya'da çocuk yaşta evlilik genellikle yasadışı olmasına karşın bazı ülkelerde yaygın şekilde uygulanmaya devam ediyor. Bazı ülkelerde evli kadınların yüzde 15'i 18 yaşından önce evlendi, bazı topluluklarda ise her 2 kadından 1'i çocuk yaşta evlendiriliyor.
"Kız çocuklarının üçte biri, 18 yaşından önce anne oldu"
UNFPA Türkiye'nin, Dünya Nüfus Raporu'na paralel olarak bugün yayınladığı, “Çocuk Yaşta Evliliklerin Sağlık Riskleri ve Sonuçları Raporu”na göre, Türkiye'de 20-49 yaş arasındaki her 5 kadından 1'i 18 yaşından önce evlendi. Çocuk yaşta evlendirilen kız çocuklarının üçte biri ise yine çocuk yaşta, 18 yaşından önce anne oldu.
UNFPA Türkiye’nin çocuk yaşta evliliklere ilişkin raporuna göre, çocuk yaştaki evlilik ve gebelikler, anne ve bebek ölümlerinin yanı sıra, düşük, erken doğum, zor doğum, gebelikte bebekte büyüme geriliği, ağır kanamalar, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara daha fazla maruz kalma ve doğum sonrası sıkıntılar gibi pek çok sağlık sorununu da ortaya çıkarabiliyor.
Çocuk Hakları Sözleşmesi gibi uluslararası anlaşmaları imzalayan ülkelerin zararlı uygulamalara son verme görevi bulunuyor. Çok sayıda ülke bu konuda yasalar çıkarsa da yasalar tek başına yeterli değil. UNFPA’in Dünya Nüfusu Raporu’nun da belirttiği üzere, on yıllardır süregelen deneyim ve araştırmalar toplum temelli yaklaşımların değişim konusundaki daha başarılı olduğunu ortaya koyuyor.
Rapora göre, ayrıştırıcı sosyal normları değiştirmeyi hedefleyen programlar zararlı uygulamaları ortadan kaldırmakta etkili; ancak yalnızca bu uygulamalara odaklanılmamalı. Müdahale programları, kadınlara ve kız çocuklarına yönelik zararlı uygulamaları, insan hakları ihlalleri ve eşit olmayan toplumsal statüler ekseninde daha geniş bir perspektiften ele almalı.
"Eğitimle, çocuk yaşta evliliği ve kadın sünneti sona erdirmek mümkün"
Raporagöre, 10 yıl içinde, kız çocuklarının eğitime katılım süresinin uzatılması, kız çocuklarına hayat becerilerinin öğretilmesi, erkeklerin ve erkek çocuklarının sosyal değişime katılımıyla çocuk yaşta evlilikleri ve kadın sünneti uygulamasını sona erdirmek mümkün.
UNFPA Raporu, 2020 yılında yapılacak 3.4 milyar dolarlık bir yatırımın bu iki zararlı uygulamayı bitirebileceğini ve 84 milyon kız çocuğunun yaşadığı acıya bir son verilebileceğini söylüyor.
Örgüt, bazı ailelerin, Covid-19 pandemisi nedeniyle ortaya çıkan ekonomik yükleri azaltma yaklaşımının, çocuk yaşta evliliklerin artması riskini ortaya çıkardığını belirtti. UNFPA'in yakın zamandan yayınladığı analize göre, çocuk yaşta evliliklerle mücadele programlarının 6 ay kesintiye uğraması 2030'a kadar 13 milyon kız çocuğunun daha erken yaşta evliliğe maruz kalmasına neden olabilir.
RSS