‘Türkiye ile Suriye ilişkilerinin düzelmesi yönünde çok yapısal, önemli adımlar atılıyor’

Türkiye’den gelen ‘uzlaşı’ söylemlerinin ardından, basına yansıyan haberlere göre Suriye ile görüşmeler hız kazandı. Türkiye Gazetesi’nin aktardığı haberde, Türkiye’nin Suriye’de oluşturduğu ‘güvenli bölgeler’ ve Suriyelilerin ülkelerine dönüşü konusunda iki ülkenin istihbarat birimleri bir ‘yol haritası’ hazırladığına dikkat çekiliyor. Türkiye’nin özellikle Suriyelilerin ‘savaştan önceki haklarına kavuşması ve mülklerinin iadesi konusunda’ Suriye hükümetinin yeni bir adım atmasın talep ettiği vurgulanırken, güvenlik kaynaklarının ‘görüşmelerden somut bir sonuç alınmasının zaman alacağını’ ifade ettiğe de işaret ediliyor. Türk basınıyla birlikte, Londra merkezli haber ajansı olan Reuters da Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı Hakan Fidan’ın Şam’ı ziyaret ederek Suriyeli mevkidaşı Ali Memlük ile son birkaç hafta içerisinde pek çok kez görüştüğünü yansıttı.

Tüm bunlarla beraber, Hürriyet yazarı Abdülkadir Selvi Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Keşke Esed Özbekistan’a gelseydi, görüşürdüm” dediğini köşesine taşıdı. Türkiye ile Suriye arasında kazanan yeni ivmeyi Maltepe Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Hasan Ünal, Sputnik’e değerlendirdi.

‘Türkiye açıkça gördü ki, bölgedeki tüm ülkelerle kavgalı olarak bir dış politika yürütülemez’

“Türkiye ile Suriye ilişkilerinin düzelmesi yönünde çok yapısal, ciddi, önemli adımlar atılıyor” şeklinde sözlerine başlayan Prof. Dr. Ünal “Bunu yetkililerin ağzından duyuyoruz. Sayın Cumhurbaşkanı 5 Ağustos zirvesine giderken, Putin ile Erdoğan arasında bir Suriye uzlaşmasının neredeyse kaçınılmaz olduğunu bunun üzerinde durulması gerektiğini söyledim. Görüyorum ki durum bu yönde ilerliyor. Türkiye 2 yıldır dış politikasına bir çeki düzen veriyor. Çünkü 2020 yılında Türkiye açıkça gördü ki, bölgedeki tüm ülkelerle kavgalı olarak bir dış politika yürütülemez. Bunun tehlikeli sonuçları da olabilir. Bu çerçevede Türkiye ilk önce Suudi Arabistan’la, sonra BAE’ye yönelik adımlar attı. İsrail ile de aynı şekilde. Şimdi de Suriye. Bunlar Türkiye’nin dış politikasını gözden geçirmesinin olumlu sonuçları. Hepsinde bir geri adım söz konusu olabilir. Ancak geri adım yanlış bir adım değil. Bazen yapamayacağınız bir şey için geri adım atarsınız, bu öyle değil. Bizim Anadolu’daki tabirle ‘zararın neresinden dönülürse kardır’” diye konuştu.

 ‘Suriye’nin tüm topraklarında tam ve etkin egemenlik kurmasına yönelik bir politika izlenmesi gerekiyor’

Türkiye’nin Suriye ile ilgili 3 konuya ağırlık vermesi gerektiğine işaret eden Ünal, ilkinin sığınmacıları geri gönderilmesi olduğunu söyleyerek “Türkiye’nin bu kadar çok sığınmacıyı barındırması mümkün değil. Türkiye’nin kontrolü altındaki bölgelerde ve İdlib’te, Türkiye’de olan kadar bir sığınmacı olduğu anlaşılıyor. Yetkililer 9-10 milyon Suriyelilere baktığımızı söylüyor, bu şekilde devam edemez. Bence bununla alakalı güvenli bölgeler gibi durumun söz konusu olması yanlış. Doğrusu ise, Suriye’nin tüm topraklarında tam ve etkin egemenlik kurmasına yönelik bir politika izlenmesi. Yani 30 kilometrelik alanlara bizim değil, Suriye birliklerinin askerlerinin gelmesi sağlamak lazım. Bu da şu şekilde olur; bizdeki sığınmacıların adresleri, isim listeleri gibi bilgileri Şam’la değiştirilerek kademeli bir şekilde insanların ilk adreslerine gönderilmeleri. Bunu da Suriye hükümeti yapacak, ilk adreslerini biz bilmiyoruz. Geçici iskana tabi tutulacak insanların, örneğin Fırat’ın doğusundaki PKK/PYD bölgelerine gidilemiyor, nereye gideceği de Suriye hükümetine bağlı bir durum. Bizim buna karışmamız doğru değil. Suriye’ye gönderilen bu sığınmacıların durumlarının iyi olduğuna dair gözlemde bulunmak üzere bir heyet oluşturulabilir. Burada Birleşmiş Milletler yetkilileri yer alabilir, ayrıca Türkiye, Suriye, Rusya gibi ülkelerden de katılımcılarla birlikte yürütülebilir. Böylece sığınmacı sorununa yönelik ciddi adımlar atılır” dedi.